Maria Niemirow - Esperanto Dla Wszystkich

Lekcja 23

Dziś prozmawiamy sobie o dniu i nocy, no i o tym co robią ludzie o jakiejś porze.
Przeczytajmy i posiłkując się nowymi słówkami przetłumaczmy tekst:

Vespere, post la subiro de la suno, la lumo malfortiĝas. La taga lumo tute malaperas kaj venas la malhela nokto. Silentiĝas la taga bruo. Sur la ĉielo aperas steloj kaj la luno. En la
lumo de la luno la akvo de riveroj ŝajnas arĝenta. La homoj trankviliĝas. La nokto dormigas ilin. Dum la nokto la homoj ripozas, ĉar la taga laboro ilin lacigis. Vespere la homoj enlitiĝas kaj matene ellitiĝas. Ili lavas sin per akvo kaj sapo kaj sekigas per la viŝtuko. Poste ili purigas siajn vestojn, vestas sin kaj eliras el la domo. Ili iras labori. La laboro kontentigas ilin. Feliĉaj homoj! tłumaczenie

A teraz parę nowych słówek i trochę gramatyki:

Przyrostek "ig"- znaczy: czynić kogoś, coś czymś, jakimś, powodować lub skłaniać do czegoś. Np.:

Przyrostek "iĝ" - wyraża stawanie się, przybieranie cechy. Np.:

Zauważyli Państwo w dzisiejszej lekcji to "lavas sin", "sekigas sin" i "vestas sin"? Otóż zaimek zwrotny "sin" oznacza "się", "sobie". No dobrze! - powiecie. - Ale kiedy używać tego zaimka zwrotnego "sin" a kiedy przyrostka "iĝ"? Przecież można się łatwo pomylić! Pewnie że można. Niektórzy nawet mylą się długie lata. Ale my na podanych niżej przykładach zrozumiemy wszystko doskonale!
Oto: ruĝiĝi - znaczy zaczerwienić się, sczerwienieć, nasze babcie powiedziałyby "spiecz raczka", a ruĝiĝi sin - znaczy uczerwienić się (np. farbą, szminką). Li frenziĝis - znaczy on stał się obłąkany. Lecz "li frenziĝis sin" znaczy "on zrobił z siebie wariata", wygłupił się.
Jak widzimy, przyrostek "iĝ" oznacza stawanie się czymś lub przybieranie jakiejś cechy niezależnie od tego, czy się samemu na to wpływa, czy też nie. Natomiast zaimek zwrotny "sin" wyraźnie wskazuje, że sami świadomie kierujemy daną czynność na siebie.

Lekcja 24